Αρχαία Φαλάσαρνα

Με μια ματιά

Στο δυτικό άκρο του ακρωτηρίου της Γραμβούσας, στη βορειοδυτική ακτή του νησιού, βρίσκεται η αρχαία Φαλάσαρνα, που πήρε το όνομά της από την τοπική νύμφη Φαλασάρνη. Σήμερα η περιοχή είναι γνωστή για τις μοναδικές παραλίες της, ωστόσο στην αρχαιότητα αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια της Κρήτης, με κύρια περίοδο ακμής τον 4ο και 3ο αιώνα π.Χ.

Η ιστορία του οικισμού

Παρότι οι ανασκαφικές μαρτυρίες και τα ιστορικά στοιχεία δεν ανεβάζουν την ίδρυση της Φαλάσαρνας πριν από τον 6ο αι. π.Χ., πρέπει να οργανώθηκε ήδη από το τέλος της γεωμετρικής περιόδου με την ένωση των διάσπαρτων οικισμών του κάμπου σε ένα συνοικισμό που εξελίχθηκε σε υπολογίσιμη ναυτική δύναμη. Στα μετέπειτα χρόνια η αρχαία πόλη διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στο θαλάσσιο εμπόριο με την κατασκευή του λιμανιού της, του μοναδικού φυσικού λιμανιού της δυτικής Κρήτης. Η ακμή του οικισμού τοποθετείται τον 4ο αιώνα π.Χ., περίοδο κατά την οποία απέκτησε ισχυρές οχυρώσεις, υπολογίσιμη ναυτική δύναμη, νομισματοκοπείο και διάφορους ναούς. Κατά τους ανασκαφείς του χώρου, η πόλη υπήρξε καταφύγιο πειρατών, γι’ αυτό και τελικά καταστράφηκε από τους Ρωμαίους στα μέσα του 1ου αι. π.Χ., οπότε σφραγίστηκε και η είσοδος του λιμανιού. Στην παρακμή της αρχαίας πόλης συνέβαλε ενδεχομένως η άνοδος της θαλάσσιας στάθμης. Η πόλη ερευνήθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα από Άγγλους περιηγητές, οι οποίοι εντόπισαν τον οικισμό και το κλειστό λιμάνι. Από το 1968 γίνονται διάφορες σωστικές ανασκαφές, ενώ από το 1986 η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων ξεκίνησε συστηματική έρευνα για τον καθορισμό της έκτασης του λιμανιού και των στοιχείων που το περιβάλλουν.

Μη χάσετε

Το λιμάνι της αρχαίας πόλης, που σήμερα βρίσκεται στην… ξηρά! Οι εγκαταστάσεις του έχουν ανυψωθεί έως και 9 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, πιθανότατα εξαιτίας του ισχυρού σεισμού του 365 μ.Χ. Παρατηρήστε τους δύο σωζόμενους πύργους που το προστάτευαν, είναι πράγματι εντυπωσιακό να βλέπει κανείς ένα λιμάνι στη στεριά!

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης τα ίχνη από την ισχυρή οχύρωση της ακρόπολης, πάνω από το λιμάνι, το νεκροταφείο της πόλης με 43 αρχαϊκούς τάφους, ανατολικά του λιμανιού, και ο σκαλισμένος θρόνος, αφιερωμένος πιθανόν στον θεό Ποσειδώνα, λίγο πριν φτάσετε στη Φαλάσαρνα.