Κρητική Φορεσιά

Η παραδοσιακή κρητική φορεσιά δέχθηκε πολλές επιρροές και καθιερώθηκε στη σημερινή της μορφή μετά το 16ο αιώνα. Η γυναικεία φορεσιά διαφοροποιείται ανάλογα με την περιοχή, ενώ δύο τύποι είναι κυρίαρχοι σε όλη την Κρήτη. Ο πιο διαδεδομένος είναι η σφακιανή φορεσία, που αποτελείται από ένα πολύπτυχο κεντητό φουστάνι, μια κεντητή ποδιά, το «μεϊτάνι» (είδος σακακιού με μακριά μανίκια) ή τη «σαλαμάρκα» (κεντημένο αμάνικο σακάκι), πάνω από το μεταξωτό πουκάμισο. Η στολή συμπληρώνεται με κεντητό μεταξωτό μαντίλι στο κεφάλι και διάφορα κοσμήματα και νομίσματα στο στήθος. Η ανωγειανή φορεσιά εμφανίστηκε στα μέσα του 17ου αιώνα και περιλαμβάνει επιπλέον ένα είδος μακριάς βράκας, που μοιάζει με σαλβάρι, κάτω από τη φούστα.

Η ανδρική παραδοσιακή στολή, κοινή σε όλο το νησί, διακρίνεται σε δυο παραλλαγές. Η καθημερινή αποτελείται από λινή μαύρη βράκα, πουκάμισο, το «μεϊτανογέλεκο» και μία μακριά ζώνη που τυλίγεται πολλές φορές στη μέση. Η επίσημη, γνωστή ως «σαλβάρια», δημιουργείται συνολικά από μπλε τσόχα καλής ποιότητας και αποτελείται από πολύπτυχη βράκα, μεϊτανογέλεκο διακοσμημένο με πλούσια κεντήματα, κεντητό μεταξωτό πουκάμισο και μακριά μεταξωτή βυσσινή ζώνη. Χαρακτηριστικό στοιχείο της ανδρικής φορεσιάς είναι τα στιβάνια, μαύρα για καθημερινή χρήση και λευκά στην επίσημη στολή. Σταδιακά η παραδοσιακή ενδυμασία ατόνησε και σήμερα φοριέται κυρίως σε γιορτές και κοινωνικές εκδηλώσεις στην ενδοχώρα. Εντούτοις, άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας τη φοράνε καθημερινά στην απλοποιημένη της μορφή, που αποτελείται από τη μαύρη ή χακί «κυλόττα», μαύρο πουκάμισο, μαύρα στιβάνια και κρουσωτό κεφαλομάντηλο. Τέλος, το μαχαίρι είναι βασικό συμπλήρωμα της παραδοσιακής ενδυμασίας. Το κρητικό μαχαίρι αποτελείται από ατσαλένια λεπίδα στην οποία σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχει χαραγμένη μαντινάδα.