Αρχαίες Γραφές

Ο ερχομός των Μυκηναίων Ελλήνων από την ηπειρωτική Ελλάδα στην Κρήτη συνοδεύτηκε, μεταξύ άλλων, και από την προσαρμογή της μινωικής γραφής στην ελληνική γλώσσα. Η Μυκηναϊκή Γραμμική Β γραφή, συλλαβική και αυτή, που καταγράφτηκε σε πήλινες πινακίδες της Κνωσού (ko-no-so), γύρω στα 1400 π.Χ., αποκρυπτογραφήθηκε το 1952. Η γλώσσα των πινακίδων είναι η μυκηναϊκή ελληνική και το περιεχόμενό τους αφορά στους άρχοντες της Κνωσού  (“άνακτες”), σε πολεμιστές και άρματα, στο λάδι και σε αρωματικά, στο μέλι, στο κρασί και σε πολλά πρόβατα. Υπάρχουν εκτενείς αναφορές για τα φορολογικά αρχεία του ανακτόρου της Κνωσού που μαρτυρούν ένα καλά οργανωμένο γραφειοκρατικό σύστημα. Πληροφορίες έχουμε επίσης για προσφορές στο Πάνθεον, στον Δία και σε άλλες θεότητες. Με την καταστροφή της Κνωσού, η Γραμμική Β γραφή εξαφανίζεται, αλλά συνεχίζει να χρησιμοποιείται στα Χανιά (ku-do-ni-ja) και στη μυκηναϊκή Ελλάδα.

Τα αρχαιότερα δείγματα γραφής στον ευρωπαϊκό χώρο προέρχονται από μια σφραγίδα που βρέθηκε στις Αρχάνες, 10 χιλιόμετρα από την Κνωσό. Τα σημεία της πρώτης αυτής γραφής τα συναντάμε ήδη από την προανακτορική εποχή, κυρίως σε σφραγιδόλιθους. Η ιδέα για την «Κρητική Ιερογλυφική» γραφή προήλθε πιθανόν από το γειτονικό και εγγράμματο λαό των Αιγυπτίων, αν και η συγκεκριμένη γραφή είναι συλλαβική.

Τέτοιες επιγραφές βρίσκονται πάνω σε πήλινες πινακίδες, σφραγιδόλιθους και σε διάφορα άλλα αντικείμενα. Η «Κρητική Ιερογλυφική» γραφή, 2000-1600 π.Χ, ωστόσο, αποτελεί ανακάλυψη των πρώτων ανακτόρων και τη συναντάμε σε επιγραφές με διοικητικό και θρησκευτικό περιεχόμενο. Το πιο γνωστό δείγμα της αποτελεί ο «ο Δίσκος της Φαιστού».

Η πιο γνωστή μινωική επιγραφή είναι ο «δίσκος της Φαιστού». Έχει γίνει αποδεκτό ότι ο δίσκος διαβάζεται σπειροειδώς, δηλαδή από την περιφέρεια προς το κέντρο. Έχει διάμετρο περίπου 16 εκ. με σημεία γραφής και στις δύο όψεις, τα οποία ανέρχονται σε 242 και διαιρούνται σε 61 ομάδες.

Υπάρχουν 45 διαφορετικού χαρακτήρα σημεία στο δίσκο, περισσότερα για να απαρτίσουν ένα αλφάβητο και λιγότερα για να αποτελέσουν μια πραγματική ιδεογραφική γραφή, όπως συμβαίνει με τα κινέζικα. Η γλώσσα του δίσκου είναι άγνωστη και έτσι, προς το παρόν, το κείμενο του είναι εντελώς απροσπέλαστο. Αυτό δεν έχει σταματήσει πολλούς επίδοξους αποκρυπτογράφους να προσφέρουν τη δική τους ερμηνεία. Πολλά έχουν γραφτεί γι’αυτήν την κρητική επιγραφή, περισσότερα μάλιστα από οποιαδήποτε άλλη (τα περισσότερα, όμως, προϊόντα μάλλον της φαντασίας).

Η αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β γραφής απέδειξε ότι η γλώσσα που καταγράφουν οι πήλινες πινακίδες ήταν η μυκηναϊκή ελληνική, 500 – 700 χρόνια πριν από την Ιλιάδα και την Οδύσσεια του Ομήρου. Οι επιγραφές από την Κνωσό, την Πύλο, τις Μυκήνες, την Τίρυνθα, τη Θήβα, την Ιωλκό, τη Μιδέα και τα Χανιά αποδεικνύουν οτι ελληνική γλώσσα είναι ένας ευδιάκριτος κλάδος της ινδοευρωπαϊκής οικογένειας γλωσσών.

Η Γραμμική Β καταγράφει την ελληνική γλώσσα του δεύτερου μισού της 2ης χιλιετίας από τη μυκηναϊκή κατάληψη της Κνωσού έως την καταστροφή της Πύλου, λίγο μετά από τον Τρωικό Πόλεμο. Η έρευνα του Βέντρις, του Τσάντγουικ και άλλων απέδειξε με ακρίβεια τη φωνολογία και τη μορφολογία της μυκηναϊκής ελληνικής, καθώς και την αδιάσπαστη εξέλιξή της στην κλασική, ελληνιστική, βυζαντινή και νεοελληνική γλώσσα. Είναι εφικτό, με την ερμηνεία των μυκηναϊκών πινακίδων, να ανασυντεθεί η ιστορία της μυκηναϊκής Ελλάδας.

Οι ανασκαφές στην Κνωσό από τον Άρθουρ Έβανς και η έρευνα που επακολούθησε έφεραν στο φως περίπου 2.000 μινωικές επιγραφές. Η μελέτη των επιγραφών που συνίσταται στη μεταφορά των φωνητικών αξιών από τη Μυκηναϊκή Γραμμική Β γραφή στη Μινωική Γραμμική Α γραφή, κατέστησε δυνατή την «ανάγνωση» της μινωικής γλώσσας, ενώ η μετέπειτα γλωσσολογική μελέτη έχει αποδείξει ότι είναι πια εφικτό να κατανοούμε τη μινωική γλώσσα.
Πράγματι, μια συστηματική προσέγγιση οδήγησε στην ταυτοποίηση της μινωικής γλώσσας ως ένα ξεχωριστό κλάδο της ινδοευρωπαϊκής οικογένειας γλωσσών από το πρώτο μισό της 2ης χιλιετίας, με κοινά σημεία με τα Σανσκριτικά, τα Αρμενικά και τα Ελληνικά. Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για την ύπαρξη γένους, ουσιαστικού, ρηματικών καταλήξεων και διαφόρων ειδών λεξιλογίου, που όλα συνηγορούν στην ύπαρξη μιας γλώσσας ινδοευρωπαϊκής. Μετά από αυτά θεωρείται πια εφικτή η συγγραφή της ιστορίας της μινωικής Κρήτης

Dr Gareth Owens:  Πηγή