Νερό και Αέρας

Ακόμη και σήμερα προκαλούν θαυμασμό τα σωζόμενα τμήματα του μεγάλου υδραγωγείου που μετέφερε νερό στην αρχαία Χερσόνησο και κυρίως οι υδατογέφυρες του γιγαντιαίου Ενετικού υδραγωγείου, που μετέφερε νερό στο κέντρο του Μεγάλου Κάστρου (του Ηρακλείου) από πηγές στις Αρχάνες και στο Σκαλάνι. Στις μεγάλες πόλεις, το νερό διοχετευόταν στους κατοίκους μέσω περίτεχνων κρηνών, με πιο γνωστή την κρήνη του Μοροζίνι, στο κεντρικότερο σημείο του Ηρακλείου. Σε πολλές περιοχές της Κρήτης όπου το νερό σπανίζει, όπως το ορεινό Μιραμπέλο, συναντάμε ακόμη και σήμερα μεγάλες στέρνες και πηγάδια.

Παρόλο που η Κρήτη δε φημίζεται για τα μεγάλα ποτάμια της, ακόμη και σήμερα εντυπωσιάζουν μερικές από τις ομορφότερες λιθόκτιστες γέφυρες στην Ελλάδα. Η πιο διάσημη είναι η καμαρωτή γέφυρα κοντά στη Λίμνη του Πρέβελη, ενώ πολύ μεγάλης αρχαιολογικής σημασίας είναι οι αρχαίες γέφυρες της Ελεύθερνας, που είναι κτισμένη με το εκφορικό σύστημα, και της Ελληνικής Καμάρας στον Αποκόρωνα.

ΤΟ ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΤΟΥ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΑΙΩΝΑ ΔΙΕΘΕΤΕ ΠΕΡΙΠΟΥ 12.000 ΜΕΤΑΛΛΙΚΟΥΣ ΑΝΕΜΟΜΥΛΟΥΣ, ΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΑΙΟΛΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΜΕ ΙΣΧΥ ΠΕΡΙΠΟΥ 5MW.

Στη Δυτική Κρήτη, όπου οι βροχοπτώσεις είναι περισσότερες, συναντάμε συχνά νερόμυλους όπου άλεθαν παλιά τα σιτηρά. Ωστόσο, η έλλειψη τρεχούμενου νερού στην Ανατολική Κρήτη, έστρεψε τους κατοίκους στην εκμετάλλευση του ανέμου. Έτσι, στην Ανατολική Κρήτη συναντάμε πολλές συστάδες από ανεμόμυλους, τα μυλοτόπια. Το μυλοτόπι της Αμπέλου στο Οροπέδιο Λασιθίου είναι το μεγαλύτερο στην Ελλάδα, ενώ πολλά μυλοτόπια συναντάμε στο ορεινό Μιραμπέλο. Εκτός από το άλεσμα των σιτηρών, η ανάγκη άντλησης νερού για την άρδευση των μεγάλων καλλιεργούμενων περιοχών ώθησε τους Λασιθιώτες να εμπνευστούν την κατασκευή ελαφριών ανεμόμυλων για να αντλούν νερό από πηγάδια, που ακόμη και σήμερα γυρνούν στα οροπέδια του Λασιθίου και της Ζίρου.